Balkan lynx (Lynx lynx balcanicus)

Balkan lynx (Lynx lynx balcanicus)

De Balkan lynx (Lynx lynx balcanicus) behoort tot de kattenfamilie (Felidae). Er zijn vier soorten katten die behoren tot het geslacht Lynx: Iberische lynx, Euraziatische lynx, Canadese lynx en bobcat. De Euraziatische lynx heeft de breedste verspreiding die zich uitstrekt van West-Europa via Rusland en Centraal-Azië. De Balkan-lynx is een van de ondersoorten van de Euraziatische lynx die wijdverspreid is op het Balkan-schiereiland.

Lynxen zijn middelgrote roofdieren met een lichaamslengte van 80 tot 120 centimeter en een schouderhoogte van 50 tot 70 centimeter. Ze kunnen een gewicht bereiken van 15 tot 25 kilogram. De vacht is zijdeachtig met een geelachtig bruine kleur, vaak gespikkeld met zwarte stippen. Sommige individuen hebben deze typische patronen niet, de stippen kunnen klein zijn en soms zijn ze er helemaal niet. Dankzij dit soort vacht camoufleert hij zich goed, d.w.z. verbergt zich in de omgeving waarin hij leeft en is daardoor moeilijk op te merken. Hij heeft een typische korte staart, die zwart is aan de punt, waardoor hij gemakkelijk te onderscheiden is van andere katten. De lange plukjes haar op de toppen van de oren zijn een bijzonder kenmerk van de lynx. Deze strengen kunnen wel 5 centimeter lang worden en ook de karakteristieke snorharen van de lynx, die als geluidsversterker werken, zijn indrukwekkend.

De lynx is een van de meest mysterieuze dieren met een temperamentvol karakter. Hij heeft een uitstekend reukvermogen, uitstekend gehoor en scherp zicht, hij kan prooien op een afstand van 75 meter zien. Het is een typisch nachtdier, meestal actief bij zonsopgang en zonsondergang. Overdag rust en slaapt hij meestal verborgen in dichte struiken en andere veilige schuilplaatsen. Gebruikt vakkundig bomen en hoge rotsen als plekken om prooien te verbergen en te observeren. Lynxen leiden een grotendeels onafhankelijk leven, behalve tijdens de periode van paring en het grootbrengen van welpen. Lynxen bezetten gebieden die worden gekenmerkt door speciale afscheidingen van de klieren, urine of ontlasting. Mannetjes hebben grotere territoria om toegang te hebben tot een of twee vrouwtjes.
De vorming van het nageslacht begint in februari/maart (april) en de individuen worden tot elkaar aangetrokken met behulp van de geur van de afscheidingen. Na twee maanden, meestal eind mei, worden 2-3 blinde en hulpeloze jongen geboren. Na 6 weken zijn de jongen oud genoeg om vast voedsel te eten en kunnen ze hun moeder het hol uit volgen. Na 6 maanden stoppen ze met zuigen, en na 10 maanden zijn ze volledig zelfstandig en verlaten ze het hol en de moeder. Op de leeftijd van 2-3 jaar worden ze geslachtsrijp. De lynx heeft geen natuurlijke vijanden en zijn levensduur varieert van 12 tot 14 jaar (meer dan 20 jaar in gevangenschap). In zijn dieet geeft hij vooral de voorkeur aan herten en gemzen, maar ook aan konijnen, ratten en wilde vogels, en eet hij 1-2 kilo vlees per dag. Hij jaagt vanuit een hinderlaag en het geluid dat hij maakt is erg stil en vaak onhoorbaar, zodat zijn aanwezigheid gemakkelijk onopgemerkt kan blijven. Hij kan tot 3 meter ver of hoog springen.

Ongeveer 20-44 individuen van de Balkanlynx zijn wijdverspreid en leven in de bergachtige streken van Macedonië en Albanië. Enkele van de eerste gegevens laten zien dat tegen het einde van de 18e en het begin van de 19e eeuw de Balkanlynx wijdverspreid was in alle beboste gebieden van de bergen van de Balkan, maar verdween uit de laaglanden. Zijn grondgebied strekte zich uit over tien Balkanstaten, van Slovenië in het noorden tot de Griekse bergen in het zuiden.

Met de snelle groei van de bevolking en de massale vernietiging van bossen, nam de verspreiding van de Balkanlynx in de 19e eeuw tot het begin van de 20e eeuw aanzienlijk af. De soort is uitgeroeid in de meeste gebieden van de voormalige Joegoslavische republieken en raakt geconcentreerd in de bergketens die tegenwoordig het grensgebied vormen van Albanië, Macedonië, Kosovo, Montenegro en Griekenland.

In de jaren zestig van de vorige eeuw verdween de Balkanlynx volledig uit Slovenië, Kroatië en Bulgarije. Het blijft alleen bewoond in de westelijke delen van Macedonië, in het oosten van Albanië, in het zuiden van Griekenland en in kleine delen van het huidige Kosovo en Montenegro.

Ongeveer 30 jaar geleden concentreerde de Balkanlynx zich alleen op het Sharplanina-massief en het bergachtige grensgebied tussen Albanië en Macedonië. De bevolking is aanzienlijk verminderd in het grensgebied van Macedonië en Griekenland en de weinige lynxen blijven alleen in delen van de bergachtige gebieden van Nidze en Baba.

De afgelopen tien jaar is de Balkanlynx een ernstig bedreigde diersoort geweest, waarvan wordt aangenomen dat er nog maar tussen de 35 en 45 exemplaren over zijn. Bewijs van het bestaan ​​van de Balkanlynx is geregistreerd in en rond Mavrovo National Park, waar de grootste populatie zich bevindt, Galichica National Park, het noordoostelijke en centrale deel van Albanië, en Prokletie National Park, dat wordt gedeeld door Kosovo, Albanië en Montenegro. In Galichica National Park werd de lynx gedurende een langere periode van ongeveer 20 jaar niet waargenomen, maar gelukkig werd in 2021 één individu vastgelegd op vaste fotovallen, wat de aanwezigheid van deze soort bevestigde, die ook een symbool is van NP Galichica. Binnenlandse en internationale experts beseffen dat hulp nodig is om deze diersoort te redden, dus verscheen in 2001 het eerste speciale rapport over de status van de Balkanlynx. Het regionale programma voor het herstel van de Balkanlynx, uitgevoerd door de Macedonian Ecological Society, begon in 2006 en loopt tot op de dag van vandaag.

Op de rode lijst van bedreigde diersoorten (IUCN) heeft dit dier de status van ernstig bedreigde diersoort. Naast stroperij en de drastische vermindering van zijn voedsel, behoren reeën, illegale houtkap en de toestroom van zwerfhonden in landelijke delen van het land tot de belangrijkste bedreigingen voor het voortbestaan ​​van de Balkanlynx.

De lynx is sinds 1949 wettelijk beschermd in Macedonië. De jachtwet (Staatscourant van de Republiek Moldavië 20/96) definieert de lynx als een wild en categoriseert het als een beschermd wild (artikel 12), en de jacht op de lynx is permanent verboden (artikel 15). Een andere wet, zeer belangrijk voor de bescherming van wilde dieren, is de wet op de bescherming van de natuur, die in juni 2005 van kracht werd. De lynx wordt ook beschermd door verschillende internationale verdragen, die werden geratificeerd door R. Macedonië: Conventie van Bern, CITES, EU Habitat- en Soortenrichtlijn.